DUBBELDAM/DORDRECHT
door Hans Berrevoets-
Links van entree van de Dubbeldamse begraafplaats aan de Zuidendijk staat een 33 jaar oude ontvangstruimte die al jaren niet meer wordt gebruikt. Plannen om dit gebouwtje te slopen bestaan al ruim drie jaar, maar er is geen zicht op uitvoering daarvan.
De entree van de Dubbeldamse begraafplaats is wel beschermd dorpsgezicht, maar die status van het voorste deel achter de hekken lijkt vergeten te zijn. Dubbeldammer Wim van de Pol vindt de leegstand een regelrechte aanfluiting.
Het gaat daarbij met name om de kleine aula. Voor dat gebouwtje staat aan het toegangspad een kleine monumentale overkapte wachtruimte. Dit monument staat op een betonnen vloer en zakt langzaam verder weg als er niets wordt gedaan. De kleine aula daarachter is onderheid.
Drie jaar
Ruim drie jaar geleden zijn bij de gemeente plannen gemaakt om de aula - die 33 jaar geleden werd gebouwd - te slopen. Daarna werd het stil. Pogingen vanaf woensdag 3 januari een reactie van de zijde van de gemeente te krijgen zijn niet gelukt.
Formeel valt die beslissing om de plannen uit te voeren onder de afdeling vastgoed van de gemeente Dordrecht.
De argumentatie toen was: De kleine aula wordt niet meer gebruikt, dus is sloop het beste. Om energie kosten te besparen staat al jaren de verwarming af. De stroom is ervan af gehaald.
De ruimte kan ook niet meer vorstvrij worden gehouden. Wie door het raam van de deur naar binnen kijkt, krijgt een rommelige indruk.
1970
Het geheel valt al bijna 54 jaar onder verantwoordelijkheid van de gemeente Dordrecht. De zelfstandige gemeente Dubbeldam hoort vanaf 1970 bij Dordrecht.
Op de website van de Essenhof - dat staat voor het beheer van twee algemene begraafplaatsen op het eiland van Dordrecht - wordt dit gemeld.
Monument
Daarbij wordt tevens aangegeven dat het voorste deel van de Dubbeldamse begraafplaats de status heeft van gemeentelijke monument.
Daarnaast heeft de zogeheten Wiel - grote waterpartij - tussen Zuidendijk en begraafplaats een bijzondere historische status.
Toen de Copernicusweg tussen Leeuwstraat en Schenkeldijk werd verlengd voor het autoverkeer als alternatief voor de smalle Zuidendijk was dat niet direct duidelijk. Daarom werden de plannen aangepast en kwam er een stalen damwand aan de zijde begraafplaats.
Dat (historische) water herinnert aan een dijkdoorbraak voor 1650. Daarom is het geheel dus ook beschermd Dorpsgezicht.
Vanaf de Zuidendijk bepaalt dat mede de historische aanblik van de groene begraafplaats, die eens een buitenplaats was van befaamde families in de Dubbeldamse en Dordtse historie.
2016
De vereniging Oud-Dordrecht besteedde in het verleden (in 2016) aandacht aan de begraafplaats. ,,De Dubbeldamse begraafplaats aan de Zuidendijk is minder bekend dan de algemene begraafplaats aan de Nassauweg, maar zeker niet minder interessant. Als voormalige buitenplaats is deze monumentale tuin uitgegroeid tot een groene oase van stilte en rust.", aldus toen de historische vereniging.
15 september 1872
De begraafplaats van Dubbeldam (aan de Zuidendijk 270) werd in 1871 en 1872 aangelegd ter vervanging van een begraafplaats die onder een kerkbestuur viel. In de boeken werd de nieuwe locatie aangeduid als Algemene Burgerlijke begraafplaats.
Toen telde het dorpsbestuur circa 2800 inwoners mede omdat de zelfstandige gemeentes De Mijl en Wieldrecht bij de gemeente Dubbeldam waren gevoegd.
De eerste begrafenis was aan de Zuidendijk was op 15 september 1872.
Identiteit
Zeker bij (oud) Dubbeldammers staat de laatste rustplaats voor de identiteit van hun ,,oude" gemeente en de historie toen Dubbeldam geen wijk van Dordt was maar een zelfstandige gemeente.
Dubbeldam bestuurde ook tot 1970 het grootste deel van het eiland van Dordrecht, zo kunnen Dubbeldammers altijd met trots zeggen..
Monument
Op de begraafplaats Dubbeldam is er een monument voor 26 Nederlandse militairen, die omkwamen bij gevechten op het eiland van Dordrecht in mei 1940. Het herdenkings-monument markeert volgens onderzoekers als gedenkteken al vanaf 1940 de laatste rustplaats voor gesneuvelde Nederlandse militairen. Dat wordt als uniek gezien, maar de eerste historische plaats moest in het verleden wijken voor een andere inrichting bij de entree.
Die keuze werd rond 1990 gemaakt om de bouw van een kleine aula mogelijk te maken, toen daar behoefte aan zou zijn.
Dubbeldammers herinneren zich nog goed dat het Oorlogsmonument op de begraafplaats aan de Zuidendijk op een landtong stond in het wiel. Dat paste met veel respect voor zij die vielen voor onze vrijheid.
Daarom is er elk jaar op 4 mei ook een plechtigheid op de Dubbeldamse begraafplaats waarvoor iedere keer een grote belangstelling voor bestaat, maar wel op de tweede plek in de geschiedenis.
Dubbeldam start
Fotograaf Wim van de Pol, tevens redacteur van de website Dubbeldam start, vindt de terugkeer van het gedenkteken naar de historische plek de geschiedenis recht doen en meer passen bij de betekenis vanaf 1940.
Als de buiten gebruikte gestelde kleine aula volgens de plannen van drie jaar geleden wordt gesloopt en de historische wachtruimte als monument voor de toekomst is veilig gesteld is dat ook het moment. ,,Het zou mooi zijn als in 2025, als we herdenken dat er 85 jaar geleden zwaar werd gevochten op het eiland van Dordrecht, dat de verplaatsing van het oorlogsmonument is geregeld.
Entree
Dat maakt op een goede, historische wijze een einde aan de huidige situatie dat de entree van de meer dan 150 jaar oude Dubbeldamse begraafplaats, niet meer van deze tijd. ,,Het wordt tijd dat de gemeente Dordrecht plannen doorvoert om de kleine aula weg te halen. Dan is de status van beschermd dorpsgezicht geen dode letter meer voor Dubbeldammers", aldus Dubbeldammer Wim van de Pol, die aankondigt ook actie te willen gaan voeren voor een prominentere plek voor het herdenkingsmonument voor zij die vielen.
Hieronder diverse reacties:
van de gemeente:
De gemeente Dordrecht erkent de slechte toestand, waarin de in 1990 gebouwde kleine aula op de Dubbeldamse begraafplaats zich bevindt. De afdeling vastgoed van de gemeente werkt aan een voorstel voor het college van burgemeester en wethouders, zodat een besluit voor de toekomst kan worden genomen.
Anique Mertens, adviseur Vastgoed, geeft namens de gemeente de volgende verklaring nav het artikel: Wim van de Pol:
Historische entree begraafplaats Dubbeldam is een aanfluiting
Wij erkennen de slechte toestand waarin het gebouw zich nu bevindt. In 1990 is een aanbouw geplaatst tegen het bestaande monumentale wachtershuisje. Door de toegevoegde belasting is het gebouw verzakt. Op het moment is het gebouw om deze redenen van binnen gestut en om de veiligheid te garanderen al langere tijd niet in gebruik.
De aula werd in het verleden enkele keren per jaar gebruikt. Essenhof heeft daarom aangegeven dat het monumentale wachtershuisje voldoende is voor de exploitatie van de begraafplaats. We overwegen daarom om de aanbouw te slopen en het monumentale wachtershuisje volledig te restaureren. De afgelopen tijd zijn er al diverse onderzoeken uitgevoerd. Momenteel wordt een aanvullend flora en fauna onderzoek uitgevoerd gezien de mogelijke aanwezigheid van vleermuizen en de huismus. Als alle onderzoeken zijn afgerond, zal het college een besluit nemen.
Tot zover de verklaring namens de gemeente Dordrecht.
In een reactie op het bericht op de site van Dordrecht.net waarbij Dubbeldammer Wim vd Pol de situatie een aanfluiting noemde, reageerde een lezer:
Dat het gebouwtje (formeel) bij de afd Vastgoed in beheer is, klopt! Ca 20 jaar geleden is alle onroerend goed van de gemeente bij één (nieuwe) afdeling ondergebracht. Dit om efficient met het onroerend goed om te gaan en de interne koninkrijken (lees afdelingen) minder macht te geven
Hieronder reactie vanuit 2 politieke partijen:
Twee gemeenteraadsfracties in Dordrecht zullen aanstaande dinsdag vragen stellen aan het college van burgemeester en wethouders over de situatie rond de algemene begraafplaats Dubbeldam. VSP (Margret Stolk) en fractie Van Waardhuizen (Marco Stam) haken in op nieuws dat via Dordrecht.net. en Dubbeldamstar.info deze week naar buiten kwam.
De nieuwssite onthulde dat er al drie jaar plannen zijn om iets te doen aan het feit, dat de kleine aula niet wordt gebruikt. Dat heeft gevolgen voor een wachtruimte, die de status van monument heeft.
Tevens wordt een pleidooi gehouden om het herdenkingsmonument voor gevallenen een betere, historisch verantwoorde plek te geven.
De eerste versie van de vragen van raadslid Marco Stam:
Op Dordrecht.net is dinsdag 9 januari een artikel verschenen over achterstallig onderhoud aan de begraafplaats aan de Zuidendijk. In het artikel wordt aangegeven dat het voornamelijk gaat om de kleine aula. Voor dat gebouwtje staat aan het toegangspad een kleine monumentale overkapte wachtruimte. Dit monument staat op een betonnen vloer en zakt langzaam verder weg als er niets wordt gedaan. De kleine aula daarachter is onderheid.
Op 10 januari heeft de gemeente via de afdeling Vastgoed in een reactie laten weten dat dit inderdaad klopt. Vastgoed werkt inmiddels aan een voorstel voor het college van burgemeester en wethouders, zodat een besluit voor de toekomst over het het onderhoud kan worden genomen. De overweging is om de aanbouw te slopen en het monumentale wachtershuisje volledig te restaureren.
Onze vraag voor nu aan het college is;
- Onderzoekt het college ook de mogelijkheid om de monumentale overkapte wachtruimte te verplaatsen naar een andere c.q. betere plek op de begraafplaats om verdere verzakking te voorkomen?
- Of wordt er enkele onderzoek gedaan naar onderhoud op de huidige plek?
- Mocht hier sprake van zijn hoe denkt het college dan verdere verzakking te voorkomen?
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Margret Stolk schrijft namens de VSP op facebook
De entree van de Dubbeldamse begraafplaats aan de Zuidendijk heeft al geruime tijd te maken met een verouderde ontvangstruimte. Dit gebouwtje, dat al 33 jaar oud is, staat aan de linkerkant van de entree en wordt al enige tijd niet meer gebruikt. Hoewel er al meer dan drie jaar plannen zijn om het gebouwtje te slopen, is er nog geen duidelijkheid over wanneer dit daadwerkelijk zal gebeuren.
De VSP zal dan ook tijdens de Dordtse Dinsdag van 16 januari 2024 vragen stellen aan het college over deze kwestie. We willen graag weten waarom de sloopplannen nog niet zijn uitgevoerd en wat de verwachtingen zijn voor de toekomst van de entree van de begraafplaats. Het is van groot belang dat er duidelijkheid komt en concrete stappen worden genomen om de entree te verbeteren en het verouderde gebouwtje te verwijderen.
Wij hopen dat onze vragen tijdens de Dordtse Dinsdag zullen leiden tot meer inzicht en actie in deze kwestie. Het is immers van groot belang dat de entree van de begraafplaats een waardige en verzorgde uitstraling heeft.
Een begraafplaats is een plek van rust en herdenking, een plek waar geliefden hun dierbaren kunnen eren en gedenken. Het is daarom van groot belang dat een begraafplaats goed wordt onderhouden en verzorgd. Een goede begraafplaats biedt een serene en respectvolle omgeving waar nabestaanden troost kunnen vinden.